Nowi doktorzy Kościoła: święci Jan z Ávili i Hildegarda z Bingen z 2012 roku

W dniu 7.10.2012 podczas Mszy św. na Placu św. Piotra w Watykanie Benedykt XVI ogłosił doktorami Kościoła dwoje świętych: Hiszpana Jana z Ávili i Niemkę Hildegardę z Bingen. Tym samym liczba osób, obdarzonych tym tytułem w Kościele katolickim, wzrośnie do 35, w tym 4 kobiet.

 

 


http://www.abtei-st-hildegard.de/?portfolio=zum-film-vision


Św. Hildegarda z Bingen (po niem.: Hildegard von Bingen) urodziła się 16 września 1098 w Rupertsbergu koło Bingen nad Renem (dzis. Hesja) jako 10. dziecko w średniozamożnej rodzinie szlachty frankońskiej Hildeberta i Mechthyldy z Bermersheimu. Była anachoretką (pustelnicą) i benedyktynką, wizjonerką, mistyczką, kompozytorką, uzdrowicielką, stosującą sposoby leczenia, które jeszcze dziś budzą uznanie i podziw, a nawet naśladownictwo, wreszcie reformatorką religijną, potrafiącą upominać się o prawa kobiet w Kościele.

Już w wieku 3 lat doświadczyła pierwszej wizji. Gdy miała 8 lat, zgodnie z ówczesnym zwyczajem tzw. dziesięciny, jako 10. dziecko w rodzinie została poświęcona Kościołowi. Trafiła do klasztoru benedyktynek w Disibodenbergu, gdzie pod opieką miejscowej przeoryszy bł. Juty ze Sponheimu uzyskała staranne wykształcenie klasyczne. A odznaczając się dużą inteligencją i zdolnościami, szybko zyskała rozgłos i uznanie. W 1136, po śmierci swej nauczycielki, od razu została jej następczynią na stanowisku przeoryszy. W 1147 przeniosła swą wspólnotę do ufundowanego przez jej rodzinę klasztoru we wsi Rupertsberg (Góra św. Ruperta), w którym mniszki jako te, które zostały "poślubione Chrystusowi", mieszkały całkowicie oddzielnie od zakonników. W 1165 zbudowała nowy klasztor w Eibingen, zyskując jeszcze większą niezależność.

Ważną rolę w jej życiu odegrały wizje, które miała przez całe życie, począwszy od 3. roku. Fakt ten ujawniła jednak dopiero, gdy miała – jak sama napisała – 42 lata i 7 miesięcy i miała już mocną pozycję w Kościele i w życiu publicznym. Prawdopodobnie obawiała się posądzenia o czary lub chorobę umysłową, co mogło grozić nawet trafieniem przed sąd Inkwizycji. W czasie jednego z tych widzeń otrzymała od Boga polecenie spisywania ich. Tak powstały jej dzieła, należące do klasyki niemieckiej i ogólnoeuropejskiej średniowiecznej literatury mistycznej.

Stopniowo rosła też jej sława i popularność oraz autorytet w ówczesnych środowiskach kościelnych i państwowych. Opat klasztoru w Disibodenbergu zawiadomił o widzeniach Hildegardy arcybiskupa Moguncji Henryka, który następnie przekazał wieść o tym papieżowi Eugeniuszowi III, który polecił zbadanie prawdziwości i prawowierności jej wizji. Na pozytywny wynik tych badań duży wpływ wywarła opinia św. Bernarda z Clairvaux – wielkiego teologa i reformatora zakonu cystersów. Odtąd sława, ale i wpływy frankońskiej zakonnicy-mistyczki zaczęły szybko wzrastać, ona sama zaś, mimo słabego zdrowia, w latach 1158-70 głosiła publicznie kazania w całych ówczesnych Niemczech, m.in. w Moguncji, Würzburgu, Bambergu, Trewirze, Metzu i Kolonii. Udzielała też porad zarówno biskupom, a nawet papieżowi, jak i władcom świeckim. Słynne stało się jej spotkanie w 1152 z cesarzem Fryderykiem I Barbarossą na dworze w Ingelheim nad Renem.

Głównym jej przesłaniem były nawoływania do poprawy moralności i do życia zgodnego z Ewangelią i nauczaniem Kościoła, a także ze statutami zakonnymi, w wypadku zakonników. Potrafiła być ostra i surowa w wypowiedziach, niezależnie od tego, do kogo się zwracała. Dostojnicy kościelni i świeccy niejednokrotnie bali się jej, a jednak nie tylko nie unikali jej, ale wręcz zabiegali o kontakty z mniszką. Niewątpliwie chronił ją przy tym autorytet i potęga papieża, który sam korzystał nieraz z jej rad i pouczeń.

Swą szczególną pozycję zawdzięczała zarówno swej sławie mistyczki-wizjonerki i opiece papieża, jak i, a może nawet przede wszystkim, osobistej inteligencji i wiedzy, jaką dysponowała. Była bardzo wykształcona nie tylko jako kobieta, ale również w ogóle na tle ówczesnych ludzi, łącznie z możnowładcami. Wielu jej zwolenników i słuchaczy uważało ją wręcz za narzędzie Boga do zaprowadzenia pokoju i ładu w Europie jej czasów. Zwykli wierni ogromnie ją podziwiali, a nierzadko nawet czcili jak świętą.

Oddzielnymi obszarami jej działalności były muzyka, obserwacja przyrody i medycyna – tu również w każdej z tych dziedzin zaznaczyła swą niezwykłą obecność. Muzykę uważała za wspomnienie raju, w którym Adam wraz z aniołami śpiewał psalmy na cześć Stwórcy, toteż śpiew powinien być nieodłączną częścią liturgii, gdyż jest równie ważny jak modlitwa i zbliża człowieka do zbawienia. Wierna tym zasadom skomponowała moralitet i liczne pieśni religijne (ale nie liturgiczne), a jej linia melodyczna była w dużym stopniu naznaczona emocjami. Jest pierwszą kompozytorką, której biografia jest pełna i dobrze udokumentowana.

Jako dociekliwa i uważna obserwatorka natury i ludzi, a przy tym znając grecką filozofię czterech żywiołów, badała wzajemne związki między światem żywym i martwym oraz ich wpływ na organizm i duszę człowieka. Pozostawiła po sobie traktat o leczniczym i szkodliwym działaniu roślin i minerałów, propagując przy tym coś, co można by dzisiaj nazwać zasadami zdrowego żywienia.

Zmarła w opinii świętości 17 września 1179 w swym klasztorze w Rupertsbergu. I chociaż szybko rozpoczęto jej proces kanonizacyjny, to w 1227 został on z nieznanych bliżej powodów przerwany i słynna frankońska zakonnica-mistyczka nigdy formalnie nie została wyniesiona na ołtarze. A jednak wpisano ją do Martyrologium jako świętą a 10 maja br. Benedykt XVI ogłosił ją jako świętą bez formalnej kanonizacji, ale z wpisaniem jej na listę osób czczonych w całym Kościele. Obecnie zaś zostanie obdarzona tytułem doktora Kościoła

POST w/g sw. Hildegardy

 

 

 ...Kolejnym filarem systemu medycznego Hildegardy jest post, służący leczeniu zarówno duszy, jak i ciała. Właściwie przeprowadzony post hildegardowski uwalnia organizm od trucizn i złogów, uaktywnia, mobilizuje i regeneruje go, jednocześnie oczyszczając i uwalniając od niepotrzebnych obciążeń duszę.

 

 

W czasie postu codzienna przemiana materii staje się oszczędniejsza, a niezużytkowana energia może być wykorzystana do regeneracji organizmu. A kiedy odciążone jest ciało, odpoczywa również dusza - myśli, uczucia, emocje stają się klarowniejsze.

 

 

 

Na korzyść postu przemawia fakt, że jest metodą całkowicie naturalną, często obserwowaną w świecie zwierząt. Nie trzeba przekonywać o tym właścicieli np. psów, które potrafią nie przyjmować pokarmu przez parę dni, za to w czasie spacerów chętnie pogryzają trawę. Nie mają przy tym żadnych objawów chorobowych, są radosne i energiczne jak zwykle. To nic innego jak post, a trawa służy szybkiemu wydaleniu złogów w jelitach. Psia intuicja dobrze wie, co jest dobre.

 

 

 

Skuteczność postu jako naturalnego środka terapeutycznego oraz stosunkowa łatwość jego przeprowadzenia powoduje, że określany jest mianem „operacji bez noża".

 

 

 

Jednak nie każdy może pościć. Hildegarda przestrzega przed „nierozumnymi postami" i formułuje wyraźne zakazy przeprowadzania postu, wynikające z przyczyn zarówno fizycznych, jak i duchowych.

 

 

 

Przeciwwskazania fizyczne do stosowania postu:

 

 

 

• nerwice, choroby psychiczne
• ostre infekcje
• wyniszczenie organizmu spowodowane choroba nowotworową
• gruźlica
• ogólny bardzo zły stan zdrowia

 

 

 

W medycynie Hildegardy post jest środkiem pokuty, a nie celem samym w sobie. Sensem postu jest duchowe nawrócenie człowieka, przekształcenie blokujących go słabości w odpowiadające im, uzdrawiające siły duchowe. W przypadku sześciu z trzydziestu pięciu wad wymienionych przez Hildegardę w Liber Yitae Meritorum, post jest niewskazany albo wręcz zakazany, ponieważ może przyczynić się do ich pogłębienia.

 

 

 

Przeciwwskazania duchowe:

 

 

 

• umiłowanie świata
• melancholia
• nie umiarkowanie
• pycha
• niestałość
• ból istnienia (Weltschmerz)

 

 

 

Aby post zadziałał skutecznie oraz był czasem odpoczynku dla ciała i duszy, niezbędne jest spełnienie pewnych warunków:

 

 

 

• Przede wszystkim potrzebny jest tu, jak we wszystkim, umiar. Każdy powinien odnaleźć sobie tylko właściwą miarę - odpowiednią dla siebie formę i czas trwania postu.
• Należy trzymać się ustalonego przez siebie porządku postu; liczy się regularność i konsekwencja.
• Okres postu należy wykorzystać na prawdziwe nawrócenie, w przeciwnym wypadku wszystko po pewnym czasie wróci do stanu wyjściowego.
• Post powinien zostać podjęty dobrowolnie, nie może być narzucony przez innych.

 

 

 

W medycynie hildegardowskiej wyróżniamy trzy formy postu:

 

 

 

najlżejsza - dieta orkiszowe-owocowo-warzywna

 


średnia - dieta orkiszowa redukująca

 


post ścisły

 

 

 

We wszystkich obowiązują pewne ogólne reguły postępowania. Oto one:

 

 

 

• Podjęcie postu należy poprzedzić dwoma dniami wprowadzającymi, które mają na celu odciążenie organizmu. W tych dniach wykluczamy z diety białko zwierzęce (mięso, wędliny), używki (kawa, papierosy), alkohol, słodycze oraz leki, których zażywanie nie jest niezbędne. Pozostawiamy w jadłospisie jedynie orkisz, warzywa, owoce (najlepiej jabłka).

 


• W dniach wprowadzających do postu i w czasie jego trwania należy wypijać ok. 2-31 napojów, najkorzystniejsze są: herbata koperkowa i kawa orkiszowa.

 


• Przed podjęciem postu warto przygotować niezbędne akcesoria i wspomagające środki lecznicze: strój sportowy, wygodne buty, strój kąpielowy, termofor, termos, szczotkę do ciała, irygator do lewatyw, tabletki z kopru, tabletki z galgantu, napój pietruszkowy, napój piołunowy.

 


• Ponieważ post to czas zmagania się z własnymi słabościami i wewnętrznymi blokadami, w czasie jego trwania mogą wypłynąć na wierzch wszelkie nieuświadomione dotąd wewnętrzne problemy -konflikty, napięcia, lęki i inne negatywne emocje. Wszelkie formy stresu, które prowadzą do funkcjonalnych i organicznych zakłóceń, muszą zostać w czasie postu rozładowane. Pomoże w tym terapia ruchowa: co najmniej godzinny spacer na świeżym powietrzu, taniec, gimnastyka i in., a także ćwiczenia oddechowe. W pewnych sytuacjach niezbędna może się okazać pomoc psychologiczna najlepiej terapeuty medycyny hildegardowskiej.

 

 

 

 

DIETA ORKISZOWO-OWOCOWO-WARZYWNA

 

 

Ta najlżejsza forma postu to po prostu konsekwentna dieta orkiszowe-owocowo-warzywna. Polega na wyłączeniu z diety białka zwierzęcego, produktów mlecznych i tłuszczów. W ciągu dnia należy spożywać trzy posiłki składające się z orkiszu (w jakiejkolwiek postaci) z dodatkiem sezonowych warzyw i owoców, wypijać ok. 2-3 l napojów - kawy orkiszowej, ziołowych herbatek.

 

Czas trwania diety: 4-6 tygodni.
         Przez cały czas obowiązują zasady ogólne przedstawione wyżej.

 

 

 

Plan odżywiania

 

 

 

Śniadanie: habermus, gotowany orkisz (grysik, kasza lub ziarno), bułki orkiszowe, owoce kompoty, sałatki, kawa orkiszowa.

 

Obiad: orkisz (a la ryż, makaron, grysik, kasza, ziarno) gotowany z warzywami sezonowymi (oprócz trucizn kuchennych!), kasztany jadalne, sałata z ziarnem orkiszowym, owoce, sałatki, herbata ziołowa.

 

Kolacja: zupa orkiszowa z warzywami, chleb orkiszowy z masłem lub twarogiem z ziołami, herbata ziołowa.

 

 

 

 

DIETA ORKISZOWA REDUKUJĄCA

 

 

Tzw. post z chlebem orkiszowym polega na naprzemiennym - co drugi dzień - stosowaniu zwykłej diety hildegardowskiej z dniem redukującym, w którym spożywa się jedynie chleb orkiszowy, kawę orkiszową, herbatkę koperkową i ewentualnie dodatkowo sałatę z ziarnem orkiszu na obiad. Ważne jest, aby w tym dniu wykluczyć wszelkie inne produkty spożywcze.

 

 

 

Nie mając dostawy białka i tłuszczów zwierzęcych, organizm czerpie ten budulec z własnych rezerw, oczyszczając się i szczuplejąc. Dzięki temu dieta przynosi bardzo szybkie efekty w leczeniu otyłości, wysokiego ciśnienia i zaburzeń przemiany materii.

 

 

 

Czas trwania diety: do 6 miesięcy.

 

Z relacji lekarzy praktykujących medycynę Hildegardy wiadomo, że niektórzy pacjenci, których stan zdrowia nie pozwala na powrót do zwykłej diety, stosują dietę orkiszową redukującą nawet parę lat bez żadnych skutków ubocznych. Bez specjalnych zaleceń nie należy jednak przedłużać wskazanego okresu trwania postu. Należy też pamiętać o ogólnych regułach postu.

 

 

 

Plan odżywiania

 

 

 

1 dzień - zwykła dieta hildegardowska (orkiszowa): orkisz, owoce, warzywa, rzadziej mięso, nabiał, dopuszczalne wypieki z mąki orkiszowej.

 

2 dzień - dieta redukująca:
Śniadanie: chleb orkiszowy, kawa orkiszowa.

 

Obiad: chleb orkiszowy, ewentualnie sałata z ziarnem, herbata z kopru.

 

Kolacja: chleb orkiszowy, herbata z kopru.

 

 

 

            W dniu redukującym chleb można jeść za każdym razem, kiedy czuje się głód.

 

 


POST ŚCISŁY

 

 Tę najtrudniejszą formę postu zaleca się prowadzić w grupie pod fachową opieką terapeuty medycyny Hildegardy.

 

 

 

Czas trwania postu: 6-10 dni.

 


W ciągu tych dni można spożywać jedynie napój postny, wybrany według subtilitet ze wskazanych niżej:

 


• kawa orkiszowa, herbata koperkowa, inne ziołowe herbaty (melisa, pokrzywa, szałwia)

 


• zupa grysikowo - warzywna lub wywar z zupy orkiszowej

 


• sok jabłkowy lub winogronowy z dodatkiem herbaty koperkowej - nie czyste soki!

 

Należy pamiętać o wypijaniu ok. 2-3 l płynów dziennie!

 


Plan odżywiania

 

 

 

Śniadanie: kawa orkiszowa lub herbata koperkowa, ewentualnie z dodatkiem l łyżeczki miodu.

 

Obiad: zupa grysikowo - warzywna.

 

Skład [dla dwóch osób]:

 

• 300 g warzyw (fenkuły, zielona fasola, marchew, seler,
czerwone buraki, korzeń pietruszki)
• 2 łyżki grysiku orkiszowego
• zioła (pokrojone - rtatka pietruszki, cząber, macierzanka, lubczyk, bluszczyk kurdybanek)
• przyprawy (bertram, galgant, gałka muszkatałowa, sól)
• 1 litr wody

 


Przygotowanie:

 

Warzywa pokroić, z dodatkiem małej ilości wody udusić bez przykrycia. Grysik gotować 5 min. w l litrze wody. Przetarte warzywa dodać do grysiku, wszystko razem krótko zagotować. Pod koniec gotowania dodać zioła, posolić, przyprawić do smaku.

 


Kolacja: herbata z kopru z sokiem jabłkowym lub wywar z zupy orkiszowej.
Skład [dla dwóch osób]:

 

• 300 g warzyw (jak w zupie grysikowo- warzywnej)
• l filiżanka ziarna orkiszowego
• zioła i przyprawy (j w.)
• 11 wody

 

 

 

Przygotowanie:

 

Warzywa pokroić, gotować z ziarnem w 11 wody 20 min. Pod koniec gotowania dodać zioła i przyprawić do smaku. Odcedzić i pić ciepły wywar.

 

 

 


Początek ścisłego postu
     Post hildegardowski rozpoczyna się oczyszczaniem jelit specjalnymi ciasteczkami imbirowymi i lewatywą. Ciasteczka imbirowe, dzięki swoim składnikom, w naturalny i łagodny sposób oczyszczają jelita ze szkodliwych substancji i wszelkich złogów, nie naruszając przy tym naturalnej flory bakteryjnej. Ich zażywanie nie jest obciążone skutkami ubocznymi, występującymi przy innych metodach oczyszczania, np. podawaniu soli glauberskiej (nudności, omdlenia, zaburzenia krążenia, zaburzenia rytmu serca). Nie istnieją przeciwwskazania do ich spożywania. Ciasteczka są trudne do wykonania samemu, ale dostępne jako gotowy produkt. Należy zjeść 1-2 ciasteczka na czczo będąc jeszcze w łóżku, powoli rozpuszczając w ustach.

 

 

 

Lewatywę stosuje się jako prostą i szybką metodę oczyszczania jelit nie tylko w okresie postu. Pomaga przejść przez tzw. kryzys postny (ból głowy, uczucie głodu, bóle reumatyczne), ale skuteczna jest także przy przeziębieniu i grypie, jeśli przebiegają z lekką gorączką (przy wysokiej gorączce lewatyw nie zaleca się, gdyż mogłyby pogłębić odwodnienie organizmu).

 

 

 

Stosowanie:

11 ciepłej wody, herbaty koperkowej lub rumiankowej wlać do irygatora, wypuścić powietrze z irygatora, końcówkę na-wazelinować, wprowadzić do odbytu (najlepiej w pozycji klęczącej), dokonać wlewu i utrzymać 2-5 min., do momentu pojawienia się silnego parcia na stolec. Po opróżnieniu jelit pojawi się odczucie lekkości. Lewatywę należy powtarzać w czasie postu co 2 dni.

 


Niezbędne elementy ścisłego postu

 

 

 

• ciasteczka imbirowe
• gimnastyka poranna
• rozmowy z innymi poszczącymi
• zupa postna
• drzemka poobiednia z ciepłym okładem na wątrobę
• spacery
• soki owocowe i warzywne zawsze z dodatkiem herbaty koperkowej lub z róży
• spotkania w grupie poszczących: śpiew, gry, muzyka, rozmowy

 

 

 

Pamiętając o tym, że czas postu ma być odpoczynkiem dla ciała i duszy, czasem namysłu, refleksji i odejścia od codziennej rutyny warto zaplanować przeprowadzenie postu na termin urlopu bądź w dni wolne od pracy. Dobrze jest też przygotować wcześniej przykładowy plan dnia, w którym uwzględni się wszystkie niezbędne elementy postu. Oczywiście, nie trzeba później trzymać się go sztywno, ale na pewno pomoże on w utrzymaniu samodyscypliny.

 

 

 

Przykładowy plan dnia

 

 

 

7.00 pobudka, ciasteczka imbirowe, prysznic naprzemienny ciepły i zimny
7.30 gimnastyka, spacer (najlepiej po lesie)
8.00 śniadanie: herbaty ziołowe, kawa orkiszowa
12.00 ciepła zupa postna
12.30 poobiednia drzemka, okład na wątrobę (przepis niżej)
14.30 herbaty ziołowe
15.00 spacery
18.00 ciepłe herbaty ziołowe
20.00 śpiew, gry, medytacja, muzyka
22.00 lewatywa z kopru lub rumianku, moczenie nóg w ciepłej wodzie, cisza nocna

 

 
Kryzys postny i okład na wątrobę

 

 

Czas postu to okres intensywnego oczyszczania organizmu (zwłaszcza tkanki łącznej), prowadzącego do jego odbarczenia, uwolnienia od złogów i trucizn. Wszystkie te substancje muszą zostać wydalane przez wątrobę. Może się zdarzyć, że wątroba - zbyt obciążona nie podoła temu zadaniu i jakaś część trucizn trafi do krwi. Rezultatem będzie tzw. kryzys postny, objawiający się bólami głowy, stawów, brzucha, bólami reumatycznymi, wysypkami, ogólnym złym samopoczuciem. Nie należy wówczas przerywać postu, ponieważ objawy te mijają samoistnie najpóźniej po 3-4 dniach. Warto jednak wspomóc wątrobę w jej pracy. Najlepszym środkiem będzie ciepły okład położony na wątrobę po południowym posiłku (zupie postnej).

 

 

 

Zastosowanie:

 


Wilgotny, ciepły ręcznik położyć na wątrobie (poniżej linii żeber, po prawej stronie). Na ręcznik położyć termofor z ciepłą wodą i okryć suchym ręcznikiem. Z takim okładem leżeć od 30 min. do l godziny.

 

Okład na wątrobę można stosować przy kłopotach z zasypianiem i bólach brzucha nie tylko w czasie postu.

 

 

 

Nie stosować przy podejrzeniu bólów pochodzenia zapalnego!

 

 

 

Skuteczne we wspomaganiu organizmu w kryzysu postnego będą również następujące środki z apteki św. Hildegardy:

 

 

 

Pastylki z kopru: 1-3 pastylki kilkakrotnie w ciągu dnia.

 

 

 

Zapewniają:

 


• sprawne oczyszczanie jelit
• odtruwanie skóry
• miły zapach ciała i z ust
• dobre krążenie
• poprawę wzroku
• dobry nastrój
• skuteczną pomoc w bólach żołądka

 

 

 

Pastylki galgant - koper: l tabletkę rozpuścić na języku, kilkakrotnie w ciągu dnia.

 


Wskazania:

 


• bóle serca
• słabość serca
• mocne osłabienie
• uczucie ucisku na żołądku
• kłopoty z przemianą materii

 

 

 

Napój pietruszkowy: kilkakrotnie w ciągu dnia. Najlepszy efekt daje zażyty po tabletce galgantu.

 

 

 

Wskazania:

 


• bóle serca
• osłabienie
• niskie ciśnienie

 

 

 

Napój piołunowy: co drugi dzień rano na czczo 20 ml (kieliszek likierowy).

 


Wskazania:

 


• leczenie i profilaktyka miażdżycy
• usprawnienie układu krążenia, pracy wątroby, nerek, jelit
• odtrucie i odbarczenie tkanki łącznej

 

 

 


W kryzysie postnym pomocne są również sauna i masaż całego ciała szczotką, które poprawiają krążenie i wzmacniają ogólnie organizm. Sauna ponadto chroni przed przeziębieniem i odbarcza tkankę łączną. Jednak warunkiem korzystania z niej jest stabilny układ krążenia, dlatego niezbędne jest wcześniejsze zasięgnięcie porady lekarza.

 

 

 


Zakończenie postu

 

 

 

 

Ścisły post to czas odpoczynku szczególnie dla układu pokarmowego, który przestawia się na zwolnione obroty. Hildegarda uczy, że pierwszym posiłkiem po zakończeniu postu powinno być pieczone jabłko z cynamonem. Sprawi ono, że układ pokarmowy bez problemu podejmie swoją zwykłą, bardziej wytężoną pracę. Oczywiście, trzeba też pamiętać, by inne, bardziej urozmaicone posiłki, wprowadzać stopniowo. Najkorzystniej jest przez kilka dni po poście stosować dietę orkiszowo-warzywno-owocową, a dopiero później zwykłą dietę hildegardowską, z produktami pochodzenia zwierzęcego.

 

 

 

 Tekst zaczerpnięty z: "Powrót do harmonii" - Program zdrowia według św. Hildegardy z Bingen.

 

Polskie Centrum św.Hildegardy

 

Autor: Alfreda Walkowska

 

 

 Zrodlo: http://www.postapostolski.pl/swieci-a-post/sw.-hildegarda-z-bingen,9,16.html

Kommentar schreiben

Kommentare: 0